Các bệnh phổ biến trên gia cầm và giải pháp phòng ngừa hiệu quả

  03/09/2025

Bệnh gia cầm là mối lo ngại lớn nhất của người chăn nuôi, có thể gây thiệt hại kinh tế nghiêm trọng trong thời gian ngắn. Việc nhận biết sớm các triệu chứng và áp dụng biện pháp phòng ngừa khoa học là chìa khóa để bảo vệ đàn gia cầm và đảm bảo hiệu quả kinh doanh. Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết về 7 bệnh nguy hiểm nhất và cách phòng ngừa hiệu quả.

Nhận Diện Nhanh 7 Bệnh Gia Cầm Nguy Hiểm Nhất

Bệnh Newcastle – Bệnh virus nguy hiểm nhất

Bệnh Newcastle là một trong những bệnh virus nguy hiểm nhất với khả năng lây lan nhanh và tỷ lệ tử vong cao. Triệu chứng đặc trưng bao gồm khò khè, khó thở, vẩy mỏ và hiện tượng nghẹo cổ đặc trưng.

Gà mắc bệnh thường có biểu hiện rối loạn thần kinh như xoay cổ, đi không vững, thậm chí bại liệt. Phân thường có màu xanh trắng hoặc xanh lục, đôi khi có máu, và có mùi hôi đặc biệt. Bệnh có thể tấn công mọi lứa tuổi nhưng gà con và gà trẻ thường bị ảnh hưởng nặng nề hơn.

Để phân biệt với bệnh cúm gia cầm, cần chú ý rằng Newcastle thường có triệu chứng thần kinh rõ rệt hơn, trong khi cúm gia cầm thường gây sưng phù đầu và chảy nước mũi nhiều hơn.

Bệnh Tụ Huyết Trùng – Gây tử vong nhanh chóng

Bệnh tụ huyết trùng do vi khuẩn Pasteurella multocida gây ra, thường tấn công gà trưởng thành và có thể gây chết trong thời gian ngắn. Triệu chứng bao gồm sốt cao, khó thở, tiêu chảy và sưng khớp.

Gà mắc bệnh thường có mào và tích tím tái, khó thở và có thể chết đột ngột. Phân thường lỏng, có màu xanh hoặc trắng. Bệnh dễ nhầm lẫn với bệnh thương hàn, nhưng tụ huyết trùng thường có triệu chứng hô hấp rõ rệt hơn.

Bệnh Gumboro – Phá hủy hệ miễn dịch

Bệnh Gumboro chủ yếu tấn công gà con từ 3-6 tuần tuổi, phá hủy hệ miễn dịch và làm gà dễ mắc các bệnh khác. Triệu chứng bao gồm tiêu chảy trắng, rụng lông và suy sụp.

Gà mắc bệnh thường có biểu hiện uể oải, ăn ít và tăng trọng chậm. Đây là bệnh đặc biệt nguy hiểm vì làm suy giảm khả năng đáp ứng miễn dịch của gà với các vaccine khác.

Bệnh Marek – Ung thư gia cầm

Bệnh Marek gây ra các khối u ở các cơ quan nội tạng và thần kinh, dẫn đến liệt chân và cánh. Đây là bệnh virus có thể gây tổn thất kinh tế lớn cho trang trại.

Triệu chứng đặc trưng là liệt một hoặc cả hai chân, cánh rũ xuống và mắt có thể bị tổn thương. Bệnh thường xảy ra ở gà từ 6-30 tuần tuổi, với mức độ nghiêm trọng nhất từ 8-20 tuần tuổi.

Bệnh Cầu Trùng – Ký sinh trùng đường ruột

Cầu trùng gây tiêu chảy ra máu, đặc biệt nguy hiểm với gà con. Bệnh thường xảy ra trong điều kiện ẩm ướt và vệ sinh kém.

Gà mắc bệnh có phân lỏng, màu nâu đỏ hoặc có máu, ăn kém và sút cân nhanh. Bệnh có thể gây chết hàng loạt nếu không được điều trị kịp thời.

Bệnh E.coli – Nhiễm khuẩn thường gặp

E.coli gây nhiễm trùng đường hô hấp và sinh sản, làm giảm năng suất đẻ trứng và chất lượng trứng. Bệnh thường phối hợp với các bệnh khác gây ra tổn thất nghiêm trọng.

Triệu chứng bao gồm khó thở, sưng bụng và tiêu chảy. Ở gà đẻ, bệnh có thể gây viêm buồng trứng và giảm tỷ lệ đẻ trứng.

Hệ Thống Phòng Bệnh Đa Tầng Hiệu Quả

Lịch tiêm phòng khoa học

Chương trình tiêm phòng là tuyến phòng thủ quan trọng nhất chống lại các bệnh gia cầm. Lịch tiêm cần được xây dựng dựa trên khuyến cáo của cơ quan thú y và tình hình dịch bệnh địa phương.

Giai đoạn gà con (1-14 ngày): Vaccine Newcastle và Gumboro là những vaccine cơ bản cần thiết. Vaccine Newcastle thường được tiêm qua nước uống hoặc nhỏ mắt, trong khi Gumboro có thể tiêm qua nước uống.

Giai đoạn gà thịt (15-45 ngày): Cần bổ sung vaccine cúm gia cầm nếu ở vùng có dịch và vaccine tăng cường Newcastle để duy trì miễn dịch.

Giai đoạn gà đẻ: Lịch tiêm cần kết hợp nhiều loại vaccine để bảo vệ toàn diện, bao gồm Newcastle, Gumboro, và các vaccine phòng bệnh do E.coli nếu cần thiết.

Lưu ý quan trọng là cần tuân thủ đúng thời gian tiêm và liều lượng theo hướng dẫn của nhà sản xuất vaccine và bác sĩ thú y.

Quy trình an toàn sinh học chuồng trại

An toàn sinh học là nền tảng của việc phòng bệnh hiệu quả. Quy trình bao gồm nhiều bước quan trọng:

Vệ sinh và khử trùng định kỳ: Rắc vôi bột khô xung quanh chuồng trại và phun khử trùng bằng các chế phẩm chuyên dụng theo hướng dẫn của nhà sản xuất.

Kiểm soát người ra vào: Thiết lập khu cách ly với bồn rửa chân và thay đồ bảo hộ cho người vào chuồng. Hạn chế người lạ ra vào khu chăn nuôi.

Quản lý chất thải: Xử lý phân và xác chết đúng quy trình để tránh lây nhiễm. Chôn lấp hoặc tiêu hủy xác chết theo đúng quy định.

Kiểm soát môi trường: Duy trì độ ẩm, thông gió và chất lượng nước uống trong khoảng phù hợp cho từng giai đoạn phát triển.

Cách ly gà mới: Cách ly gà mới trong thời gian phù hợp trước khi đưa vào đàn chính để quan sát tình hình sức khỏe.

Dinh dưỡng tăng sức đề kháng tự nhiên

Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường sức đề kháng tự nhiên cho gia cầm. Khẩu phần cần cân bằng đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết.

Bổ sung các chất tăng cường miễn dịch tự nhiên như tỏi nghiền, các loại thảo dược và chế phẩm men tiêu hóa giúp gia cầm có sức đề kháng tốt hơn với bệnh tật.

Thực đơn cần được điều chỉnh theo từng giai đoạn phát triển: gà con cần protein cao, gà thịt cần năng lượng và protein cân bằng, gà đẻ cần canxi và protein phù hợp.

Tránh các thức ăn có thể gây độc hoặc suy giảm miễn dịch như thức ăn ôi thiu, nhiễm nấm mốc hoặc có chất bảo quản không phù hợp.

Xử Lý Khẩn Cấp Khi Dịch Bùng Phát

Quy trình cách ly đạt chuẩn

Khi phát hiện gà có triệu chứng bệnh, việc cách ly nhanh chóng là yếu tố quyết định để ngăn chặn dịch lan rộng.

Phát hiện và tách riêng: Chuyển ngay gà có triệu chứng ra khỏi đàn, đặt ở khu cách ly cách xa đàn khỏe mạnh với khoảng cách phù hợp.

Khử trùng khu vực: Phun khử trùng toàn bộ khu vực gà bệnh đã tiếp xúc và thay đổi quần áo, giày dép trước khi tiếp xúc với đàn khỏe mạnh.

Báo cáo và xét nghiệm: Thông báo cho cơ quan thú y địa phương để được hướng dẫn xử lý và có thể lấy mẫu xét nghiệm xác định nguyên nhân.

Biện pháp hỗ trợ điều trị

Trong khi chờ kết quả xét nghiệm hoặc hướng dẫn từ bác sĩ thú y, có thể áp dụng một số biện pháp hỗ trợ:

Đối với bệnh virus như Newcastle và cúm gia cầm: Chủ yếu điều trị hỗ trợ bằng cách bổ sung electrolyte, vitamin và duy trì môi trường ấm áp, thoáng mát.

Đối với bệnh do vi khuẩn như tụ huyết trùng: Có thể sử dụng kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ thú y, kết hợp với vitamin để hỗ trợ quá trình hồi phục.

Lưu ý quan trọng: Không tự ý sử dụng thuốc khi chưa xác định được nguyên nhân bệnh, đặc biệt là kháng sinh có thể gây tác dụng phụ không mong muốn.

Tiêu chí quyết định biện pháp mạnh

Trong một số trường hợp nghiêm trọng, việc tiêu hủy toàn bộ hoặc một phần đàn gia cầm có thể được cân nhắc để ngăn chặn dịch lan rộng.

Quyết định này thường được đưa ra khi tỷ lệ chết cao, bệnh lây lan nhanh và không có biện pháp điều trị hiệu quả. Cần tuân thủ đúng quy trình do cơ quan thú y hướng dẫn.

Việc chôn lấp và khử trùng toàn bộ khu vực phải được thực hiện theo đúng quy định để đảm bảo an toàn môi trường và ngăn ngừa lây nhiễm.

Đặc Điểm Bệnh Theo Vùng Miền Và Mùa Vụ

Miền Bắc – Thách thức từ khí hậu lạnh

Khí hậu miền Bắc với mùa đông lạnh và độ ẩm cao tạo điều kiện thuận lợi cho các bệnh hô hấp như Newcastle và cúm gia cầm phát triển. Thời điểm nguy hiểm thường trong các tháng mùa đông.

Nguyên nhân chính là sự chênh lệch nhiệt độ lớn giữa ngày và đêm, độ ẩm cao và thông gió kém trong chuồng trại. Để phòng ngừa, cần tăng cường sưởi ấm và cải thiện hệ thống thông gió.

Miền Nam – Đối phó với bệnh tiêu hóa

Khí hậu nóng ẩm quanh năm ở miền Nam tạo điều kiện cho các bệnh tiêu hóa như cầu trùng và E.coli phát triển mạnh, đặc biệt trong mùa mưa.

Biện pháp phòng ngừa chính là cải thiện hệ thống thoát nước chuồng trại, duy trì vệ sinh sạch sẽ và kiểm soát độ ẩm trong chuồng. Cần đặc biệt chú ý đến chất lượng nước uống và thức ăn.

Nguồn Lực Hỗ Trợ Và Công Cụ Quản Lý

Hệ thống cảnh báo sớm

Việc thiết lập hệ thống theo dõi và cảnh báo sớm giúp phát hiện bệnh từ giai đoạn đầu. Điều này bao gồm việc theo dõi các chỉ số như lượng thức ăn tiêu thụ, tỷ lệ đẻ trứng và hành vi của gia cầm.

Khi có bất thường, cần ghi chép chi tiết và tham khảo ý kiến chuyên gia để có biện pháp xử lý kịp thời. Việc ghi chép hàng ngày các chỉ số quan trọng giúp phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.

Mạng lưới hỗ trợ kỹ thuật

Xây dựng mối liên hệ với các bác sĩ thú y địa phương, trạm thú y và các trang trại có kinh nghiệm để có thể tham khảo và hỗ trợ lẫn nhau khi cần thiết.

Tham gia các hiệp hội chăn nuôi và diễn đàn chuyên môn để cập nhật thông tin mới nhất về tình hình dịch bệnh và biện pháp phòng chống hiệu quả.

Đào tạo và cập nhật kiến thức

Thường xuyên cập nhật kiến thức thông qua các tài liệu chuyên môn, tham gia các khóa đào tạo về phòng chống dịch bệnh gia cầm và kỹ thuật chăn nuôi an toàn.

Đầu tư vào việc đào tạo nhân viên về kỹ thuật nhận biết bệnh sớm và các biện pháp xử lý khẩn cấp để đảm bảo hiệu quả trong công tác phòng chống dịch bệnh.

Tầm Quan Trọng Của Kiến Thức Chuyên Môn

Ngành chăn nuôi Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ với tốc độ tăng trưởng giá trị sản xuất đạt 5,4% năm 2024 theo báo cáo từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Đàn gia cầm tăng 2,8% so với cùng kỳ năm trước, đạt trên 575 triệu con, cho thấy tiềm năng lớn của ngành. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển là những thách thức về quản lý dịch bệnh ngày càng phức tạp.

Xuất khẩu sản phẩm chăn nuôi đạt trên 533 triệu USD, tăng 6,5% so với cùng kỳ, thể hiện sự cạnh tranh gay gắt trên thị trường quốc tế. Để duy trì và phát triển, việc áp dụng các biện pháp phòng bệnh hiện đại và khoa học là yếu tố không thể thiếu.

Trong bối cảnh đó, việc cập nhật kiến thức, học hỏi kinh nghiệm từ các chuyên gia và tiếp cận những công nghệ mới nhất trong phòng chống dịch bệnh gia cầm trở nên vô cùng quan trọng. Các trang trại thành công là những nơi không ngừng đầu tư vào kiến thức và công nghệ để nâng cao hiệu quả sản xuất và giảm thiểu rủi ro.

Tham gia VIETSTOCK 2025 – Nâng cao năng lực phòng chống dịch bệnh

VIETSTOCK 2025 – Triển Lãm Quốc Tế Chuyên Ngành Chăn Nuôi, Thức Ăn Chăn Nuôi & Chế Biến Thịt Tại Việt Nam sẽ là cơ hội vàng để các nhà chăn nuôi gia cầm tiếp cận những giải pháp phòng chống dịch bệnh tiên tiến nhất và kết nối với các chuyên gia hàng đầu trong ngành.

Với dự kiến quy mô triển lãm 13.000 m², hơn 300 đơn vị trưng bày và 13.000 khách tham quan từ 40 quốc gia, VIETSTOCK 2025 mang đến cơ hội tuyệt vời để:

  • Tìm hiểu công nghệ khử trùng và hệ thống an toàn sinh học hiện đại
  • Cập nhật các phương pháp chẩn đoán nhanh và chính xác các bệnh gia cầm
  • Học hỏi kinh nghiệm từ các trang trại đã thành công 

Thời gian: 08 – 10 Tháng 10, 2025 (thứ Tư – thứ Sáu)

  • Thứ Tư ngày 08 tháng 10, 09:00 – 17:00
  • Thứ Năm ngày 09 tháng 10, 09:00 – 17:00
  • Thứ Sáu ngày 10 tháng 10, 09:00 – 16:00

Địa điểm: Trung tâm Hội chợ và Triển Lãm Sài Gòn (SECC), 799 Nguyễn Văn Linh, TP. HCM, Việt Nam

Đăng ký ngay để tiếp nhận được nhiều kiến thức quý báu, tiếp tục phát triển và nhân rộng mô hình kinh doanh:

Để biết thêm thông tin chi tiết, vui lòng liên hệ Ban tổ chức:

Chia sẻ:
×

FanPage

Vietstock Vietnam