Hệ thống thú y tại Việt Nam: Hiện trạng và định hướng phát triển

Ngành chăn nuôi Việt Nam đang trải qua giai đoạn chuyển đổi mạnh mẽ với sự phát triển của dịch vụ thú y tư nhân bên cạnh hệ thống thú y công truyền thống. Hiểu rõ cơ cấu và hoạt động của hệ thống thú y không chỉ giúp doanh nghiệp định hướng đầu tư mà còn hỗ trợ người chăn nuôi lựa chọn dịch vụ phù hợp nhất.

Cơ cấu Hệ thống Thú y Việt Nam – Từ Trung ương đến Cơ sở

Cấp Trung ương: Cục Thú y và vai trò điều phối

Theo Quyết định số 1399/QĐ-BNN-TCCB ngày 13 tháng 4 năm 2017 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Cục Thú y và Chăn nuôi là cơ quan đầu mối quản lý nhà nước về chuyên ngành thú y, trực thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Cơ quan này đảm nhận các chức năng chính:

Xây dựng chính sách và quy chuẩn kỹ thuật toàn ngành, từ tiêu chuẩn kiểm dịch đến quy định an toàn sinh học trong chăn nuôi.

Quản lý hệ thống phòng xét nghiệm trung ương với 8 phòng xét nghiệm đạt chuẩn ISO/IEC-17025, có khả năng xét nghiệm hàng trăm nghìn mẫu mỗi năm bằng kỹ thuật Realtime RT-PCR (theo thông tin từ Cục Thú y).

Điều phối hợp tác quốc tế với các tổ chức như OIE, FAO, WHO và CDC Hoa Kỳ trong việc phòng chống dịch bệnh và nâng cao năng lực hệ thống thú y.

Cấp Địa phương: Chi cục Thú y tỉnh – Trạm Thú y huyện

Theo Luật Thú y 2015 và Nghị định số 35/2016/NĐ-CP, hệ thống thú y địa phương được tổ chức theo mô hình phân cấp:

Chi cục Thú y cấp tỉnh trực thuộc Sở Nông nghiệp và Môi trường, đảm nhận vai trò tham mưu cho UBND tỉnh trong quản lý nhà nước về thú y. Số lượng cán bộ chuyên môn tùy theo quy mô chăn nuôi của từng địa phương.

Trạm Thú y cấp huyện thực hiện các hoạt động kiểm dịch, tiêm phòng và kiểm soát giết mổ tại cấp cơ sở. Tuy nhiên, nhiều trạm thú y huyện đang gặp khó khăn về nhân lực và trang thiết bị.

Mạng lưới Thú y cơ sở: Thực trạng “đứt gãy” và giải pháp

Tại cấp xã, mạng lưới thú y cơ sở bao gồm cộng tác viên thú y và nhân viên y tế thú y. Theo Thông tư số 30/2022/TT-BNNPTNT ngày 30 tháng 12 năm 2022, việc sáp nhập các trạm chuyên ngành về Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp đã tạo ra tình trạng không rõ ràng trong phân công nhiệm vụ.

Thách thức chính:

• Nhiều xã chưa có cộng tác viên thú y chuyên trách
• Phần lớn cộng tác viên chỉ được đào tạo ngắn hạn, thiếu chuyên môn sâu
• Nhiều điểm chỉ có dụng cụ cơ bản, không đáp ứng nhu cầu chẩn đoán nhanh

Giải pháp đang triển khai:

• Chương trình đào tạo tập trung cho cộng tác viên thú y trong giai đoạn 2021-2025
• Trang bị thiết bị cơ bản và kết nối mạng thông tin quản lý

Đánh giá Năng lực Hệ thống Thú y Việt Nam

Điểm mạnh: Hệ thống xét nghiệm đạt chuẩn quốc tế

Hệ thống phòng xét nghiệm của Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng kể kể từ năm 2003. Theo thông tin từ Cục Thú y, cán bộ của các phòng xét nghiệm được đào tạo bởi chuyên gia quốc tế và tham gia so sánh liên phòng với WHO, OIE, FAO và CDC Hoa Kỳ.

Năng lực hiện tại:

• 8 phòng xét nghiệm trung ương đạt chuẩn ISO/IEC-17025
• Khả năng xét nghiệm các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm
• Mạng lưới điểm giám sát dịch bệnh trên toàn quốc

Thách thức: Thiếu hụt nhân lực chất lượng cao

Theo số liệu thống kê và phân tích về nhu cầu lao động của Học viện Nông nghiệp Việt Nam vào năm 2022, Việt Nam sẽ cần khoảng hơn 3,2 triệu nhân lực trong ngành Nông-Lâm-Ngư nghiệp, đặc biệt là lĩnh vực Thú y – Chăn nuôi. Tuy nhiên, hiện nay trên cả nước chỉ có khoảng 23 trường đại học đào tạo ngành này, không đủ đáp ứng nhu cầu xã hội.

Những hạn chế cụ thể:

• Thời gian đào tạo ngành thú y tại Việt Nam là 5 năm, ngắn hơn thông lệ quốc tế (6-8 năm)
• Hệ thống chưa có đào tạo bác sĩ thú y chuyên khoa
• Đa số bác sĩ thú y chưa có năng lực ngoại ngữ tốt, hạn chế hội nhập quốc tế

So sánh khu vực: Thực trạng đào tạo

Tiêu chí	Việt Nam	Ghi chú
Số trường đào tạo thú y	23	Theo thống kê của HUTECH
Thời gian đào tạo	5 năm	Ngắn hơn thông lệ quốc tế
Tỷ lệ có việc làm sau TN	Trên 95%	Theo Trường ĐH Nông lâm TP.HCM

Dịch vụ Thú y Công: Trụ cột An toàn Thực phẩm

3 nhiệm vụ cốt lõi: Kiểm dịch – Kiểm soát giết mổ – Phòng dịch

Dịch vụ thú y công đảm nhận vai trò nền tảng trong đảm bảo an toàn thực phẩm:

Kiểm dịch động vật: Kiểm tra và cấp chứng nhận cho động vật và sản phẩm động vật lưu thông. Hệ thống bao gồm các trạm kiểm dịch cố định và đội kiểm dịch lưu động.

Kiểm soát giết mổ: Giám sát vệ sinh an toàn tại các cơ sở giết mổ tập trung và điểm giết mổ quy mô nhỏ.

Phòng chống dịch bệnh: Thực hiện tiêm phòng cho gia súc, gia cầm với các chương trình phòng bệnh quốc gia.

Quy trình kiểm dịch xuất nhập khẩu động vật

Bước 1: Đăng ký trước

• Doanh nghiệp nộp hồ sơ qua hệ thống một cửa điện tử
• Chuẩn bị đầy đủ giấy tờ theo quy định

Bước 2: Kiểm tra tại cơ sở

• Cán bộ kiểm dịch kiểm tra điều kiện vệ sinh, sức khỏe động vật
• Lấy mẫu xét nghiệm khi cần thiết

Bước 3: Kiểm dịch tại cửa khẩu

• Đối chiếu giấy tờ với hàng hóa thực tế
• Cấp chứng nhận hoặc từ chối xuất nhập khẩu

Bước 4: Giám sát sau kiểm dịch

• Theo dõi động vật nhập khẩu trong thời gian quy định
• Báo cáo định kỳ tình hình dịch bệnh

Thách thức: Gian lận chứng nhận và biện pháp khắc phục

Thực tế cho thấy việc gian lận chứng nhận vẫn xảy ra do áp lực tài chính và thiếu giám sát. Để khắc phục, ngành thú y đã triển khai:

• Hệ thống blockchain truy xuất nguồn gốc
• Tăng cường thanh tra đột xuất
• Giảm phí dịch vụ cho hộ chăn nuôi nhỏ

Dịch vụ Thú y Tư nhân: Động lực Phát triển Mới

Thị trường dịch vụ thú y tư nhân phát triển mạnh

Theo thống kê năm 2023, số lượng thú cưng tại Việt Nam đã đạt khoảng 12 triệu con và dự báo sẽ tiếp tục tăng lên 16 triệu con vào năm 2027. Ngành công nghiệp thú cưng tại Việt Nam đạt quy mô khoảng 94 triệu USD năm 2023, với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm đạt 14,3% trong giai đoạn 2018-2023.

Các thương hiệu thú y tư nhân tiêu biểu

PETPRO – Thành lập năm 1998

• Hệ thống 7 bệnh viện tại TP.HCM
• Là bệnh viện tư nhân đầu tiên tại Việt Nam
• Đạt chứng nhận ISO 9001:2015 từ hiệp hội NQA Vương Quốc Anh

PetHealth – Thành lập năm 2004

• Hiện có 26 chi nhánh tại nhiều tỉnh thành trên cả nước
• Cung cấp dịch vụ khám chữa bệnh, chăm sóc làm đẹp cho thú cưng

Phòng khám K9 – Hoạt động từ năm 2003

• Có hơn 20 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực thú y
• Chuyên khám chữa bệnh, phẫu thuật, tiêm phòng cho chó mèo

Bảng so sánh: Dịch vụ Công và Tư nhân

Tiêu chí	Thú y Công	Thú y Tư nhân
Phạm vi dịch vụ	Kiểm dịch, tiêm phòng, kiểm soát giết mổ	Điều trị, phẫu thuật, chăm sóc thú cưng
Thời gian hoạt động	Giờ hành chính	Linh hoạt, một số 24/7
Đối tượng phục vụ	Gia súc sản xuất	Thú cưng, động vật cảnh
Chính sách giá	Theo quy định nhà nước	Linh hoạt theo thị trường

Xu hướng mới: Công nghệ trong thú y

Telemedicine thú y: Tư vấn từ xa qua video call, giúp giảm chi phí di chuyển cho chủ nuôi ở vùng xa.

AI trong chẩn đoán: Ứng dụng Farmext với hơn 200.000 người dùng, giúp quản lý khoảng 150.000 trại nuôi trên khắp cả nước, sử dụng AI để cảnh báo dịch bệnh trong nuôi tôm cá.

Dịch vụ chăm sóc cao cấp: Spa, grooming, massage cho thú cưng phát triển tại các thành phố lớn.

Hợp tác Quốc tế: Nâng tầm Thú y Việt Nam

Đối tác chiến lược trong phát triển thú y

OIE (Tổ chức Thú y Thế giới):

• Việt Nam tham gia quản lý Hệ thống Thông tin Sức khỏe Động vật Thế giới (WAHIS) với dữ liệu về 117 bệnh được liệt kê
• Từ ngày 28-30/11/2018, Cục Thú y và Chăn nuôi phối hợp với OIE tổ chức Hội nghị lần thứ 24 của Tiểu ban về phòng chống bệnh Lở mồm long móng khu vực Đông Nam Á và Trung Quốc

FAO (Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp LHQ):

• Việt Nam gia nhập FAO từ năm 1950, FAO mở Văn phòng đại diện tại Hà Nội từ năm 1978
• Trong hơn 30 năm qua, FAO đã giúp Việt Nam thực hiện hơn 100 dự án tập trung vào nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản
• Triển khai chương trình phòng chống dịch bệnh từ động vật sang người

JICA (Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản):

• Có mặt tại Việt Nam từ năm 1995
• Trong năm tài khóa 2023-2024, JICA đã ký kết các khoản vốn vay tổng giá trị lên tới hơn 102 tỷ yên (tương đương 678 triệu USD)
• Hợp tác kỹ thuật đạt 5,2 tỷ yên (tương đương 35 triệu USD)

Kết quả hợp tác quốc tế đạt được

• EU công nhận nhiều cơ sở chế biến thủy sản Việt Nam đạt chuẩn xuất khẩu
• Nhật Bản mở cửa thị trường cho tôm Việt Nam
• Mở rộng thị trường xuất khẩu nông sản sang các nước phát triển
• Tăng cường trao đổi chuyên gia và công nghệ với khu vực

Hướng dẫn Chọn Dịch vụ Thú y Phù hợp

5 Tiêu chí đánh giá phòng khám thú y chất lượng

1. Giấy phép hoạt động hợp lệ

• Kiểm tra giấy phép do cơ quan có thẩm quyền cấp
• Đảm bảo còn hiệu lực và đúng phạm vi hoạt động

2. Đội ngũ bác sĩ có trình độ

• Có bác sĩ thú y được đào tạo chính quy
• Kinh nghiệm và chuyên môn phù hợp

3. Trang thiết bị đầy đủ

• Máy X-quang, siêu âm cơ bản
• Thiết bị xét nghiệm, tủ lạnh bảo quản vắc-xin
• Phòng mổ đạt tiêu chuẩn vệ sinh

4. Điều kiện vệ sinh đạt chuẩn

• Khu vực khám riêng biệt với khu điều trị
• Hệ thống thông gió và xử lý chất thải phù hợp

5. Chính sách dịch vụ rõ ràng

• Bảng giá công khai, minh bạch
• Chính sách bảo hành và tái khám
• Hỗ trợ cấp cứu hoặc chuyển tuyến

Mức lương trong ngành thú y

Theo khảo sát về mức lương ngành thú y tại Việt Nam:

• Bác sĩ thú y mới tốt nghiệp: 7-10 triệu đồng/tháng
• Bác sĩ thú y có kinh nghiệm: 10-15 triệu đồng/tháng
• Chuyên viên kinh doanh thuốc thú y: 15-20 triệu đồng/tháng
• Kỹ sư chăn nuôi: Có thể lên đến 87 triệu đồng/tháng tùy vị trí và kinh nghiệm

Danh sách Dịch vụ Thú y Uy tín theo Khu vực

Hà Nội: Các địa chỉ đáng tin cậy

1. Bệnh viện Thú y Trung ương – 86 Trường Chinh
   • Cơ sở y tế công uy tín nhất
2. Bệnh viện Thú y – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
   • Diện tích 5ha, vốn đầu tư hơn 100 tỷ đồng
   • Trang bị X-quang, siêu âm 4D, phẫu thuật nội soi

TP.HCM: Mạng lưới phòng khám phát triển

1. Bệnh viện Thú y TP.HCM – Cơ sở y tế công lớn nhất miền Nam
2. Các chuỗi phòng khám tư nhân – Phát triển mạnh với dịch vụ chuyên nghiệp
3. Trung tâm cấp cứu 24/7 – Đáp ứng nhu cầu khẩn cấp

Triển vọng Thú y Việt Nam 2030

Ứng dụng Công nghệ 4.0

Blockchain trong thực tế:

• Ứng dụng trong ngành nuôi trồng thủy sản để ghi lại toàn bộ quá trình
• Mỗi sản phẩm có QR code để người tiêu dùng tra cứu lịch sử sản xuất

IoT trong chăn nuôi:

• Hệ thống cảm biến giám sát nhiệt độ, độ ẩm, CO2, NH3 trong chuồng trại
• Cảm biến theo dõi sức khỏe gia súc, phát hiện sớm dấu hiệu bệnh tật
• Hệ thống cho ăn tự động dựa trên dữ liệu về tình trạng sức khỏe

AI cảnh báo dịch bệnh:

• Phân tích big data để dự báo xu hướng dịch bệnh
• Hệ thống AI nhận diện hình ảnh chẩn đoán bệnh qua triệu chứng

Phát triển nhân lực chất lượng cao

Để đáp ứng nhu cầu phát triển, ngành thú y đang triển khai:

• Mở rộng đào tạo tại các trường đại học và cao đẳng
• Tăng cường hợp tác quốc tế trong đào tạo chuyên gia
• Cải thiện chế độ đãi ngộ để thu hút nhân tài
• Đào tạo liên tục cho cán bộ đang công tác

Hướng tới tiêu chuẩn quốc tế

Việt Nam đang nỗ lực nâng cao chất lượng hệ thống thú y:

• Chuẩn hóa quy trình theo tiêu chuẩn quốc tế
• Tăng đầu tư cho hệ thống xét nghiệm và giám sát
• Đào tạo chuyên gia có trình độ cao
• Mở rộng hợp tác song phương và đa phương

Vietstock 2025: Nơi Hệ Thống Thú y Gặp Gỡ Công Nghệ Tương Lai

Hệ thống thú y Việt Nam đang chuyển đổi mạnh mẽ với sự phát triển của công nghệ 4.0, telemedicine và dịch vụ tư nhân hiện đại. Để đáp ứng nhu cầu chăn nuôi công nghiệp và phòng chống dịch bệnh hiệu quả, các chuyên gia thú y cần tiếp cận những công nghệ chẩn đoán tiên tiến, hệ thống quản lý thông minh và giải pháp an toàn sinh học được ứng dụng rộng rãi tại các trang trại hiện đại.

VIETSTOCK 2025 quy tụ 13.000m² diện tích triển lãm, hơn 300 đơn vị trưng bày và 13.000 chuyên gia từ 40 quốc gia, mang đến cơ hội tiếp cận:

• Diễn đàn Kháng thuốc Kháng sinh (AMR) – Cập nhật chính sách quản lý kháng sinh mới nhất và phương pháp triển khai thực tiễn
• Hệ thống quản lý trang trại thông minh – Phần mềm quản lý đàn vật, IoT giám sát môi trường, tự động hóa trang trại
• Hệ thống giám sát dịch bệnh thông minh – Cảm biến cảnh báo sớm, phần mềm theo dõi sức khỏe đàn vật
• Giải pháp an toàn sinh học trang trại – Thiết bị khử trùng, kiểm soát môi trường, phòng ngừa dịch bệnh

Tại Tiền Giang, Thanh Hóa, Đồng Nai và Bình Dương sẽ tổ chức Chuỗi hội thảo đầu bờ sẽ chia sẻ thêm kiến thức chuyên sâu giúp người chăn nuôi cập nhật những kỹ thuật cải tiến mới nhất trong kiểm soát an toàn sinh học và tối ưu hiệu quả chăn nuôi trong điều kiện thời tiết.

Thời gian: 08 – 10 Tháng 10, 2025 (Thứ Tư – Thứ Sáu)
Giờ mở cửa:

• Thứ Tư ngày 08 tháng 10: 09:00 – 17:00
• Thứ Năm ngày 09 tháng 10: 09:00 – 17:00
• Thứ Sáu ngày 10 tháng 10: 09:00 – 16:00

Địa điểm: SECC, 799 Nguyễn Văn Linh, Quận 7, TP. HCM

Đăng ký ngay:

• Tham quan triển lãm: https://www.vietstock.org/dang-ky-truoc/
• Đặt gian hàng: https://www.vietstock.org/dat-gian-hang/
• Tham gia hội thảo đầu bờ: https://forms.gle/GmNyJpNTCXwCHrNd6

Tìm hiểu chi tiết về hội thảo: https://www.vietstock.org/tieu-diem-su-kien/vietstock-to-chuc-chuoi-hoi-thao-dau-bo-ket-noi-tri-thuc-nganh-chan-nuoi/

Thông tin liên hệ:

• Ms. Sophie Nguyen – [email protected] (Đặt gian hàng)
• Ms. Phuong – [email protected] (Hỗ trợ tham quan theo đoàn)
• Ms. Anita Pham – [email protected] (Hỗ trợ truyền thông & marketing)