Quy định về sử dụng kháng sinh trong chăn nuôi tại Việt Nam và thế giới

  12/07/2025

Quy định về sử dụng kháng sinh trong chăn nuôi đang được thắt chặt để bảo vệ sức khỏe cộng đồng và môi trường. Việc nắm vững các quy định pháp lý, hiểu rõ lộ trình chuyển đổi và chuẩn bị các giải pháp thay thế là yếu tố then chốt giúp các cơ sở chăn nuôi tuân thủ luật pháp và duy trì hoạt động kinh doanh bền vững.

Tóm Tắt Nhanh: 5 Điều Quan Trọng Nhất Về Quy Định Kháng Sinh

Lộ trình cấm kháng sinh phòng bệnh

Việt Nam đang thực hiện lộ trình giảm dần và cấm sử dụng kháng sinh làm chất phòng bệnh trong chăn nuôi. Điều này nhằm đảm bảo an toàn thực phẩm và giảm thiểu tình trạng kháng thuốc.

Mức phạt nghiêm khắc

Vi phạm quy định về sử dụng kháng sinh có thể bị phạt tiền với mức cao, bao gồm cả việc đình chỉ hoạt động và tước giấy phép kinh doanh.

Danh sách kháng sinh bị cấm

Nhiều loại kháng sinh quan trọng trong y học đã bị cấm hoàn toàn trong chăn nuôi để tránh tình trạng kháng thuốc chéo.

Yêu cầu kê đơn bắt buộc

Việc sử dụng kháng sinh điều trị phải có đơn thuốc của bác sĩ thú y có thẩm quyền và phải ghi chép đầy đủ.

Tiêu chuẩn dư lượng nghiêm ngặt

Sản phẩm chăn nuôi phải đảm bảo không vượt quá ngưỡng dư lượng kháng sinh cho phép theo tiêu chuẩn quốc gia và quốc tế.

Quy Định Pháp Lý Việt Nam Chi Tiết

Các văn bản quy phạm pháp luật chính

Việt Nam đã ban hành nhiều văn bản quy định về quản lý và sử dụng kháng sinh trong chăn nuôi:

Đối tượng áp dụng:

  • Tất cả cơ sở chăn nuôi thương mại
  • Cơ sở sản xuất thức ăn chăn nuôi
  • Cơ sở kinh doanh thuốc thú y
  • Hộ chăn nuôi nhỏ lẻ

Các loại kháng sinh bị hạn chế:

  • Nhóm kháng sinh quan trọng trong y học
  • Kháng sinh sử dụng cho mục đích phòng bệnh
  • Các chế phẩm chứa kháng sinh không được phép

Hướng dẫn thực hiện quy định

Quy trình kê đơn và lưu trữ hồ sơ:

  • Đơn thuốc phải có đầy đủ thông tin về loại thuốc, liều lượng, thời gian sử dụng
  • Lưu trữ hồ sơ trong thời gian quy định
  • Báo cáo định kỳ về việc sử dụng kháng sinh

Yêu cầu với cơ sở sản xuất thức ăn chăn nuôi:

  • Không được bổ sung kháng sinh vào thức ăn hỗn hợp
  • Phải có quy trình kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt
  • Thực hiện truy xuất nguồn gốc nguyên liệu

Xử phạt vi phạm

Các hành vi vi phạm sẽ bị xử lý theo quy định pháp luật:

  • Cảnh cáo hoặc phạt tiền đối với vi phạm nhẹ
  • Đình chỉ hoạt động đối với vi phạm nghiêm trọng
  • Tước giấy phép kinh doanh đối với vi phạm tái phạm

So Sánh Quy Định Việt Nam Với Thế Giới

Bangkok, Thailand - February 7, 2021 China flag on world map background.

Bảng so sánh các nước

Tiêu chí Việt Nam EU Mỹ
Cấm phòng bệnh Đang triển khai Đã cấm hoàn toàn Một phần
Kê đơn bắt buộc
Kiểm tra dư lượng Thường xuyên Nghiêm ngặt Định kỳ
Chế tài xử phạt Cao Rất cao Trung bình

Kinh nghiệm từ EU

EU đã cấm hoàn toàn việc sử dụng kháng sinh phòng bệnh trong chăn nuôi. Kết quả cho thấy:

  • Ngành chăn nuôi thích ứng tốt với quy định mới
  • Giảm tình trạng kháng thuốc
  • Tăng cường niềm tin của người tiêu dùng

Bài học thành công

Các nước châu Âu đã thành công trong việc giảm sử dụng kháng sinh nhờ:

  • Đầu tư mạnh vào nghiên cứu giải pháp thay thế
  • Hỗ trợ người chăn nuôi chuyển đổi phương pháp
  • Giám sát chặt chẽ và xử phạt nghiêm

Cách Kiểm Tra Dư Lượng Kháng Sinh

Phương pháp xét nghiệm phổ biến

ELISA test:

  • Chi phí thấp, phù hợp kiểm tra sơ bộ
  • Thời gian xét nghiệm nhanh
  • Độ chính xác tương đối cao cho sàng lọc

LC-MS/MS (Liquid Chromatography-Mass Spectrometry):

  • Tiêu chuẩn vàng trong xét nghiệm dư lượng
  • Độ chính xác và độ nhạy cao
  • Chi phí cao hơn nhưng kết quả đáng tin cậy

Rapid test kits:

  • Phù hợp cho kiểm tra tại chỗ
  • Kết quả nhanh trong thời gian ngắn
  • Độ chính xác hạn chế

Địa chỉ xét nghiệm uy tín

Miền Bắc:

  • Viện Kiểm nghiệm an toàn vệ sinh thực phẩm Quốc gia
  • Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng

Miền Trung:

  • Chi cục Chăn nuôi và Thú y các tỉnh
  • Phòng thí nghiệm của các trường đại học nông nghiệp

Miền Nam:

  • Viện Pasteur TP.HCM
  • Các trung tâm kiểm nghiệm có thẩm quyền

Cách đọc kết quả

Kết quả xét nghiệm thường được biểu thị bằng:

  • µg/kg (microgram/kilogram) cho chất rắn
  • µg/L (microgram/liter) cho chất lỏng
  • So sánh với giới hạn tối đa dư lượng (MRL) để đánh giá

Giải Pháp Thay Thế Kháng Sinh Hiệu Quả

Probiotics được khuyến nghị

Professional researcher in lab

Bacillus subtilis:

  • Kháng được môi trường acid của dạ dày
  • Hiệu quả trong việc cải thiện tiêu hóa
  • An toàn và không gây tác dụng phụ

Lactobacillus acidophilus:

  • Cân bằng hệ vi sinh đường ruột
  • Tăng cường miễn dịch tự nhiên
  • Phù hợp cho nhiều loại vật nuôi

Enterococcus faecium:

  • Ổn định trong điều kiện bảo quản
  • Hiệu quả cao với gia cầm
  • Cải thiện chất lượng sản phẩm

Vaccine thay thế

Vaccine là giải pháp hiệu quả để phòng bệnh:

  • Tạo miễn dịch chủ động lâu dài
  • Không gây tồn dư trong sản phẩm
  • Chi phí hợp lý so với lợi ích

Thảo dược thiên nhiên

Immunity boosting food for healthy lifestyle

Tỏi (Allium sativum):

  • Chứa allicin có tác dụng kháng khuẩn
  • Dễ tìm kiếm và giá thành thấp
  • Cải thiện mùi vị thức ăn

Nghệ (Curcuma longa):

  • Curcumin có tác dụng chống viêm
  • Tăng cường miễn dịch
  • Cải thiện màu sắc sản phẩm

Diếp cá (Houttuynia cordata):

  • Kháng khuẩn và kháng virus
  • Phổ biến tại Việt Nam
  • Dễ trồng và chế biến

Tác Động Kinh Tế: Chi Phí Và Lợi Ích

Chi phí chuyển đổi theo quy mô

Trang trại nhỏ:

  • Đầu tư ban đầu thấp
  • Tập trung vào probiotics và thảo dược
  • Thời gian hoàn vốn nhanh

Trang trại vừa:

  • Cần đầu tư hệ thống giám sát
  • Kết hợp nhiều giải pháp
  • Lợi ích kinh tế tích cực

Trang trại lớn:

  • Đầu tư lớn ban đầu
  • Công nghệ cao và tự động hóa
  • Lợi ích kinh tế lâu dài

Lợi ích khi xuất khẩu

Sản phẩm chăn nuôi không sử dụng kháng sinh có nhiều ưu thế:

  • Đáp ứng tiêu chuẩn EU và các nước phát triển
  • Giá bán cao hơn trên thị trường quốc tế
  • Tăng cường uy tín thương hiệu

Hỗ trợ từ nhà nước

Chính sách ưu đãi:

  • Vay vốn với lãi suất ưu đãi
  • Miễn giảm thuế cho doanh nghiệp chuyển đổi
  • Hỗ trợ chi phí chứng nhận tiêu chuẩn

Chương trình đào tạo:

  • Khóa học miễn phí về chăn nuôi sạch
  • Tư vấn kỹ thuật từ chuyên gia
  • Hỗ trợ tiếp thị sản phẩm

FAQ: Câu Hỏi Thường Gặp

FAQ or Frequently Asked Question on wooden office desk

Tại sao phải cấm kháng sinh phòng bệnh?

Việc sử dụng kháng sinh phòng bệnh dẫn đến tình trạng kháng thuốc, ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị cả ở động vật và con người. Ngoài ra, tồn dư kháng sinh trong thực phẩm có thể gây hại cho sức khỏe người tiêu dùng.

Heo bị bệnh có được dùng kháng sinh không?

Có, nhưng phải có đơn thuốc của bác sĩ thú y và tuân thủ đúng liều lượng, thời gian điều trị. Phải đảm bảo thời gian ngưng thuốc trước khi xuất bán sản phẩm.

Làm sao biết thịt có dư lượng kháng sinh?

Cần thực hiện xét nghiệm tại các phòng thí nghiệm có thẩm quyền. Người tiêu dùng có thể yêu cầu xem giấy chứng nhận an toàn thực phẩm hoặc mua sản phẩm có chứng nhận organic/VietGAP.

Vi phạm bị phạt như thế nào?

Tùy vào mức độ vi phạm, có thể bị phạt tiền, đình chỉ hoạt động hoặc tước giấy phép. Các vi phạm nghiêm trọng có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Có ngoại lệ nào không?

Không có ngoại lệ cho việc sử dụng kháng sinh phòng bệnh. Tuy nhiên, trong trường hợp khẩn cấp có thể sử dụng để điều trị nhưng phải báo cáo và có giấy phép của cơ quan thẩm quyền.

Chi phí chuyển đổi có cao không?

Chi phí ban đầu có thể cao hơn nhưng về lâu dài sẽ mang lại lợi ích kinh tế do giảm chi phí điều trị, tăng chất lượng sản phẩm và mở rộng thị trường xuất khẩu.

Probiotics có thay thế hoàn toàn kháng sinh?

Probiotics không thể thay thế hoàn toàn kháng sinh trong điều trị nhưng rất hiệu quả trong phòng bệnh và cải thiện sức khỏe đường ruột.

Thảo dược có an toàn không?

Thảo dược an toàn hơn kháng sinh nhưng vẫn cần sử dụng đúng liều lượng và theo hướng dẫn của chuyên gia để tránh tác dụng phụ.

Vaccine có đắt không?

Chi phí vaccine cao hơn kháng sinh ban đầu nhưng mang lại hiệu quả phòng bệnh lâu dài và không tạo tồn dư, nên về tổng thể vẫn hiệu quả về mặt kinh tế.

Làm thế nào để được hỗ trợ chuyển đổi?

Liên hệ với Chi cục Chăn nuôi và Thú y địa phương để được tư vấn và hỗ trợ về các chương trình ưu đãi, đào tạo và chứng nhận.

Định Hướng Tương Lai Và Chuẩn Bị Chuyển Đổi

Businessman and businesswoman pointing somewhere

Xu hướng toàn cầu đang hướng tới chăn nuôi bền vững và an toàn thực phẩm. Việt Nam cũng đang từng bước thắt chặt quy định về sử dụng kháng sinh để hòa nhập với tiêu chuẩn quốc tế. Điều này đòi hỏi các cơ sở chăn nuôi phải chủ động chuẩn bị và chuyển đổi phương pháp sản xuất.

Quá trình chuyển đổi không chỉ là việc tuân thủ pháp luật mà còn là cơ hội để nâng cao chất lượng sản phẩm, mở rộng thị trường và xây dựng thương hiệu bền vững. Tuy nhiên, để thành công, người chăn nuôi cần được trang bị kiến thức đầy đủ, tiếp cận với các giải pháp thay thế hiệu quả và kết nối với những chuyên gia có kinh nghiệm.

Triển lãm VIETSTOCK 2025 sẽ là cơ hội quý báu để cập nhật những quy định mới nhất, tìm hiểu các giải pháp thay thế kháng sinh tiên tiến và kết nối với cộng đồng chuyên gia trong lĩnh vực chăn nuôi an toàn.

Cập Nhật Quy Định Và Giải Pháp Thay Thế Tại VIETSTOCK 2025

VIETSTOCK 2025 – Triển Lãm Quốc Tế Chuyên Ngành Chăn Nuôi, Thức Ăn Chăn Nuôi & Chế Biến Thịt Tại Việt Nam sẽ là địa điểm lý tưởng để cập nhật những thông tin mới nhất về quy định pháp lý và tìm hiểu các giải pháp thay thế kháng sinh.

Với quy mô dự kiến triển lãm 13.000 m², hơn 300 đơn vị trưng bày và 13.000 khách tham quan từ 40 quốc gia, VIETSTOCK 2025 mang đến:

  • Hội thảo pháp lý: Cập nhật những quy định mới nhất về sử dụng kháng sinh từ các chuyên gia Bộ Nông nghiệp và Môi trường
  • Triển lãm giải pháp thay thế: Khám phá các sản phẩm probiotics, vaccine, thảo dược và công nghệ mới nhất từ các nhà sản xuất uy tín
  • Tư vấn chuyên môn: Gặp gỡ trực tiếp các chuyên gia thú y, luật sư chuyên về luật nông nghiệp để được tư vấn cụ thể
  • Kết nối đối tác: Tìm hiểu về các dịch vụ kiểm nghiệm dư lượng, chứng nhận tiêu chuẩn và hỗ trợ chuyển đổi
  • Chia sẻ kinh nghiệm: Học hỏi từ những trang trại đã thành công trong việc chuyển đổi sang chăn nuôi không kháng sinh
  • Thông tin hỗ trợ: Tìm hiểu về các chương trình vay vốn ưu đãi, miễn thuế và hỗ trợ từ nhà nước

Thời gian: 08 – 10 Tháng 10, 2025 (thứ Tư – thứ Sáu)

  • Thứ Tư ngày 08 tháng 10, 09:00 – 17:00
  • Thứ Năm ngày 09 tháng 10, 09:00 – 17:00
  • Thứ Sáu ngày 10 tháng 10, 09:00 – 16:00

Địa điểm: Trung tâm Hội chợ và Triển Lãm Sài Gòn (SECC), 799 Nguyễn Văn Linh, Quận 7, TP. HCM

Đăng ký ngay hôm nay để không bỏ lỡ cơ hội cập nhật kiến thức pháp lý quan trọng và tìm hiểu các giải pháp chuyển đổi hiệu quả:

Tìm hiểu chi tiết về hội thảo: Vietstock Tổ Chức Chuỗi Hội Thảo Đầu Bờ, Kết Nối Tri Thức Ngành Chăn Nuôi

Để biết thêm thông tin chi tiết, vui lòng liên hệ Ban tổ chức:

  • Ms. Sophie Nguyen – Sophie.Nguyen@informa.com (đặt gian hàng)
  • Ms. Phuong – Phuong.C@informa.com (Hỗ trợ đăng ký theo đoàn)
  • Ms. Anita Pham – anita.pham@informa.com (Hỗ trợ truyền thông & marketing)
Chia sẻ:
×

FanPage