Chăn nuôi gà là ngành kinh tế quan trọng tại Việt Nam, nhưng các bệnh thường gặp ở gà vẫn là thách thức lớn gây thiệt hại nặng nề cho người chăn nuôi. Việc nhận biết sớm triệu chứng và xử lý kịp thời có thể giảm thiểu tổn thất đáng kể so với điều trị muộn.
| Bệnh | Triệu chứng chính | Xử lý ban đầu | Thuốc đặc trị |
| Newcastle | Vẹo cổ, phân xanh trắng, thở khò khè | Cách ly, vaccine khẩn | Vaccine La Sota |
| Cầu trùng | Phân máu, gà rũ, giảm cân | Giảm độ ẩm chuồng | Amprolium |
| CRD | Ho, chảy nước mũi, mắt sưng | Thông khí tốt | Tylosin |
| Coryza | Sưng mặt, dịch mũi hôi | Cách ly ngay | Sulfadimethoxine |
| Gumboro | Rung cơ, phân trắng | Bổ sung vitamin | Vaccine IBD |
| Marek | Liệt chân, khối u | Không có điều trị | Chỉ phòng vaccine |
| E.coli | Viêm phúc mạc, chậm lớn | Vệ sinh nước uống | Enrofloxacin |
| IB | Thở khó, kém đẻ | Giữ ấm, vitamin C | Vaccine IB |
| Thiếu vitamin | Co giật, mỏ mềm | Bổ sung vitamin | AD3E, B complex |
| Ghẻ chân | Vảy chân dày, sưng khớp | Vệ sinh bàn đậu | Ivermectin |
Gà thở khò khè, chảy nước mũi – Dấu hiệu bệnh CRD (hen gà) Bệnh CRD do vi khuẩn Mycoplasma gallisepticum thường xuất hiện khi thời tiết thay đổi đột ngột. Gà bị CRD thở có tiếng khò khè đặc trưng, dịch mũi trong ban đầu sau chuyển sang màu vàng.
Gà há mỏ, thở nhanh – Triệu chứng bệnh Newcastle cấp tính Newcastle ở thể cấp tính khiến gà khó thở nghiêm trọng, há mỏ liên tục để lấy không khí. Cần phân biệt với stress nhiệt bằng cách kiểm tra thêm triệu chứng thần kinh.
Gà hắt hơi, có khối sưng dưới mắt – Bệnh Coryza (sổ mũi truyền nhiễm) Coryza do Avibacterium paragallinarum gây sưng phù vùng mặt đặc trưng. Dịch mũi có mùi hôi khó chịu là dấu hiệu phân biệt quan trọng.
Gà thở rít, cổ duỗi thẳng – Dấu hiệu ILT (viêm thanh khí quản) ILT gây khó thở nghiêm trọng, gà thường duỗi cổ lên cao để cố gắng hít thở. Dịch hô hấp có thể lẫn máu trong giai đoạn nặng.
Phân trắng, xanh lá cây – Bệnh Newcastle, thương hàn Phân trắng như vôi tôi kèm phần xanh là triệu chứng điển hình của Newcastle. Thương hàn cũng có phân tương tự nhưng kèm theo gan sưng to.
Phân lẫn máu tươi – Bệnh cầu trùng manh tràng (E. tenella) Cầu trùng manh tràng gây xuất huyết nặng, phân có máu tươi đỏ. Thường gặp ở gà 3-8 tuần tuổi nuôi trên nền ẩm.
Phân nâu sệt, có nhầy – Bệnh E.coli đường ruột E.coli gây viêm ruột với phân sệt màu nâu, có thể kèm bọt khí. Gà bị mất nước nhanh chóng nếu không điều trị kịp thời.
Vẹo cổ, mất thăng bằng – Bệnh Marek, Newcastle thể thần kinh Vẹo cổ là triệu chứng thần kinh điển hình của Newcastle giai đoạn muộn và Marek. Marek thường kèm liệt một chân hoặc cánh.
Co giật, liệt chân – Bệnh viêm não, thiếu vitamin B Co giật toàn thân có thể do viêm não virus hoặc thiếu vitamin B1 nặng. Cần phân biệt qua tiền sử dinh dưỡng và tiêm phòng.
Xuất huyết chân, mào tím – Bệnh Newcastle cấp, tụ huyết trùng Mào và tích tím tái là dấu hiệu của nhiều bệnh cấp tính. Newcastle gây xuất huyết điểm ở chân, còn tụ huyết trùng gây viêm da hoại tử.
Vảy chân, sưng khớp – Bệnh ghẻ, viêm khớp Ghẻ chân do ve Knemidocoptes gây vảy chân dày bất thường. Viêm khớp do vi khuẩn thường kèm sưng nóng đau.
Mào tái, nhợt nhạt – Thiếu máu, cúm gia cầm Mào nhợt nhạt chỉ điểm thiếu máu do giun sán hoặc cầu trùng mãn tính. Cúm gia cầm gây mào tím tái kèm phù đầu.
Gà giảm đẻ đột ngột – Hội chứng EDS, bệnh viêm phế quản Hội chứng EDS gây giảm đẻ kèm trứng dị dạng, vỏ mỏng. IB ảnh hưởng buồng trứng gây giảm đẻ kéo dài.
Gà chậm lớn, kém ăn – Bệnh Gumboro, cầu trùng mãn Gumboro phá hủy hệ miễn dịch khiến gà dễ mắc bệnh phụ, chậm lớn. Cầu trùng mãn tính gây tổn thương ruột, giảm hấp thu dinh dưỡng.
Triệu Chứng Điển Hình Newcastle có ba thể chính với triệu chứng khác nhau:
Phác Đồ Điều Trị Hiệu Quả
Hướng Dẫn Phòng Bệnh
7 Dấu Hiệu Cầu Trùng Thường Bị Bỏ Qua
Công Thức Điều Trị Dựa Trên Mức Độ Nhiễm
Phòng Ngừa Hiệu Quả
Triệu Chứng Phát Triển Theo Giai Đoạn
Phác Đồ Điều Trị Chuẩn
Nhận Diện Và Phân Biệt
Điều Trị Hiệu Quả
Triệu Chứng Đặc Trưng
Quản Lý Bệnh
Các Thể Bệnh
Phòng Bệnh Duy Nhất
Triệu Chứng Đa Dạng
Điều Trị Theo Kháng Sinh Đồ
Ảnh Hưởng Lâu Dài
Chiến Lược Phòng Bệnh
Biểu Hiện Theo Loại Vitamin
Liều Bổ Sung Khuyến Nghị
Triệu Chứng Tiến Triển
Điều Trị Triệt Để
Enrofloxacin (Baytril)
Tylosin (Tylan)
Amoxicillin
Amprolium (Coccidiostat)
Albendazole
Toltrazuril
Vitamin AD3E
Men vi sinh (Probiotics)
Thuốc bổ gan (Hepatoprotector)
Oregano Oil
Tỏi và nghệ
Gà con (1-21 ngày tuổi)
Gà hậu bị (3-16 tuần)
Gà đẻ trứng
Phương pháp 4 bước vệ sinh chuồng trại
Công thức pha dung dịch sát trùng hiệu quả
Khẩu phần cân đối cho từng giai đoạn
Thảo dược bổ sung tăng miễn dịch
Thiết lập khu vực cách ly tạm thời
Quy trình chăm sóc gà bệnh an toàn
Gà khó thở, tím tái
Gà co giật, ngã lật
Gà tiêu chảy nặng, mất nước
5 dấu hiệu cần can thiệp y tế chuyên nghiệp
“Gà thở khò khè, chảy nước mắt là bệnh gì?” Đây là triệu chứng điển hình của bệnh CRD (hen gà) hoặc Coryza. Cần phân biệt qua mùi dịch mũi – Coryza có mùi hôi đặc trưng.
“Làm sao phân biệt bệnh Newcastle và cúm gia cầm?” Newcastle gây triệu chứng thần kinh (vẹo cổ) rõ hơn, phân xanh trắng. Cúm gia cầm gây tím tái nặng hơn, phù đầu và chân.
“Kháng sinh nào tốt nhất cho gà bị CRD?” Tylosin và Tilmicosin hiệu quả nhất với Mycoplasma. Doxycycline là lựa chọn thay thế tốt, giá rẻ hơn.
“Cách điều trị gà bị Marek có hiệu quả không?” Không có điều trị cho Marek. Chỉ có thể điều trị triệu chứng và loại thải gà bệnh để tránh lây lan.
“Lịch tiêm vaccine cho gà thả vườn?” Tối thiểu cần: Newcastle (ngày 7, 21, nhắc 3 tháng), Gumboro (ngày 14, 28), Fowl pox (tuần 6-8).
“Thảo dược nào tăng sức đề kháng cho gà?” Tỏi, nghệ, gừng là ba loại phổ biến nhất. Oregano oil và chiết xuất cây chè xanh cũng rất hiệu quả.
Bài thuốc từ tỏi, gừng chữa bệnh hô hấp
Rau dền và lá ổi trị tiêu chảy
Kỹ thuật luân chuyển bãi chăn thả
Trồng cây thuốc trong khu vực nuôi gà
Chi phí phòng bệnh thường chỉ bằng một phần nhỏ so với chi phí điều trị. Một chương trình vaccine đầy đủ mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn nhiều so với phải đối mặt với dịch bệnh.
Người chăn nuôi có kinh nghiệm đều nhấn mạnh tầm quan trọng của việc quan sát đàn gà mỗi ngày. Phát hiện sớm những thay đổi nhỏ trong hành vi, màu phân hay lượng thức ăn tiêu thụ có thể giúp can thiệp kịp thời trước khi bệnh bùng phát.
Nhiều trang trại thành công đã áp dụng cách tiếp cận kết hợp giữa y học hiện đại và phương pháp truyền thống. Sử dụng vaccine và thuốc tây y cho các bệnh nguy hiểm, đồng thời bổ sung thảo dược để tăng cường sức đề kháng và giảm chi phí.
Công nghệ hiện đại đang mở ra nhiều khả năng mới trong việc chẩn đoán và quản lý sức khỏe đàn gà. Các ứng dụng smartphone với khả năng nhận dạng hình ảnh đang giúp người chăn nuôi nhận biết nhanh các triệu chứng bệnh thông qua ảnh chụp, từ đó có thể tham khảo phương án xử lý ban đầu.
Các hệ thống giám sát tự động đang được triển khai tại nhiều trang trại hiện đại, bao gồm:
Những thiết bị này giúp phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường, hỗ trợ việc can thiệp kịp thời.
Các trang trại chuyên nghiệp thường xây dựng quy trình phản ứng khẩn cấp khi phát hiện dịch bệnh:
Việc chia sẻ thông tin về tình hình dịch bệnh giữa các hộ chăn nuôi trong khu vực rất quan trọng. Nhiều địa phương đã thành lập các nhóm zalo, facebook để cập nhật nhanh tình hình và hỗ trợ lẫn nhau trong phòng chống dịch bệnh.
Xu hướng chăn nuôi hữu cơ, hạn chế sử dụng kháng sinh đang phát triển mạnh. Điều này đòi hỏi người chăn nuôi phải nắm vững hơn về:
Các loại vaccine mới đang được phát triển với nhiều ưu điểm:
Việc thường xuyên tham gia các khóa đào tạo, hội thảo chuyên ngành giúp người chăn nuôi:
Các triển lãm chuyên ngành là cơ hội tuyệt vời để người chăn nuôi tiếp cận với những tiến bộ mới nhất trong lĩnh vực phòng trị bệnh cho gia cầm. Tại đây, họ có thể:
Ngành chăn nuôi gà Việt Nam đang trong quá trình chuyển đổi mạnh mẽ, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững và an toàn sinh học. Việc nắm vững kiến thức về nhận biết và xử lý các bệnh thường gặp là yếu tố then chốt để đạt được mục tiêu này.
Để tiếp cận những giải pháp mới nhất trong lĩnh vực phòng và điều trị bệnh cho gia cầm, VIETSTOCK 2025 – Triển lãm Quốc tế Chuyên ngành Chăn nuôi sẽ là sự kiện không thể bỏ qua. Đây là nơi hội tụ các chuyên gia, nhà khoa học và doanh nghiệp hàng đầu trong ngành.
Tại VIETSTOCK 2025, người tham dự sẽ có cơ hội:
Với dự kiến quy mô triển lãm 13.000 m², hơn 300 đơn vị trưng bày và 13.000 khách tham quan từ 40 quốc gia, VIETSTOCK 2025 là cơ hội tuyệt vời để học hỏi kinh nghiệm từ các mô hình chăn nuôi thành công.
Thời gian: 08 – 10 Tháng 10, 2025 (thứ Tư – thứ Sáu)
Địa điểm: Trung tâm Hội chợ và Triển Lãm Sài Gòn (SECC), 799 Nguyễn Văn Linh, Quận 7, TP. HCM
Tham gia ngay để kết nối ngành chăn nuôi quốc tế – Mở rộng tư duy, bứt phá trang trại:
Để biết thêm thông tin chi tiết, vui lòng liên hệ Ban tổ chức:
