Nofication: Tổng kết Triển lãm Vietstock 2024
View more
21.10
23.10
2026
Saigon Exhibition & Convention Center - SECC
799 Nguyen Van Linh, HCMC, Vietnam
Trong bối cảnh giá bột cá và bột đậu nành liên tục tăng cao, ngành chăn nuôi Việt Nam đang đứng trước áp lực lớn về chi phí thức ăn chiếm đến 70% tổng chi phí sản xuất. Đạm côn trùng xuất hiện như một giải pháp đột phá, không chỉ giúp giảm chi phí mà còn mang lại hiệu quả dinh dưỡng vượt trội và bảo vệ môi trường.
Đạm côn trùng là protein được chiết xuất từ các loài côn trùng ăn được, đã qua xử lý khô và nghiền thành bột để sử dụng trong thức ăn chăn nuôi. Khác với protein truyền thống, đạm côn trùng chứa đầy đủ các axit amin thiết yếu và có khả năng tiêu hóa cao, đặc biệt phù hợp với hệ tiêu hóa của vật nuôi.
Theo nghiên cứu của FAO (Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Thế giới), côn trùng có thể chuyển đổi thức ăn thành protein với hiệu suất cao hơn gấp nhiều lần so với gia súc truyền thống. Điều này đồng nghĩa với việc sản xuất protein côn trùng đòi hỏi ít thức ăn hơn đáng kể so với protein từ thịt bò.
Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Việt Nam nhập khẩu phần lớn nhu cầu bột cá và bột đậu nành cho ngành chăn nuôi. Sự phụ thuộc này khiến các trang trại gặp khó khăn khi giá nguyên liệu biến động mạnh.
Đặc biệt, với dân số thế giới dự kiến tăng mạnh đến năm 2050, nhu cầu protein sẽ tăng đáng kể so với hiện tại. Trong khi đó, nguồn tài nguyên đại dương và diện tích nông nghiệp ngày càng hạn chế, việc tìm kiếm nguồn protein thay thế trở thành ưu tiên hàng đầu.
| Loại Protein | Hàm lượng Protein (%) | Lysine (%) | Methionine (%) | Khả năng tiêu hóa (%) |
| Ấu trùng ruồi lính đen | 42-48 | 2.9 | 1.5 | 87-92 |
| Sâu bột vàng | 60-65 | 3.2 | 1.8 | 85-90 |
| Bột cá | 60-72 | 4.8 | 1.8 | 85-88 |
| Bột đậu nành | 44-48 | 2.8 | 0.6 | 82-85 |
| Bột thịt xương | 50-55 | 2.5 | 0.8 | 75-80 |
Nguồn: Tổng hợp từ các nghiên cứu khoa học về dinh dưỡng côn trùng
Ấu trùng ruồi lính đen (Black Soldier Fly Larvae – BSFL) được coi là loài côn trùng tiềm năng nhất cho chăn nuôi với hàm lượng protein dao động 42-48% trọng lượng khô theo nghiên cứu của các viện nghiên cứu nông nghiệp. Đặc biệt, BSFL chứa đầy đủ Đạm côn trùng chứa 20 axit amin protein, trong đó có 9 axit amin thiết yếu cho vật nuôi mà cơ thể vật nuôi không thể tự tổng hợp.
Tỷ lệ axit amin trong BSFL có nhiều điểm tương đồng với bột cá, đặc biệt cao về lysine và threonine – hai axit amin quan trọng cho tăng trọng và phát triển cơ bắp.
BSFL có khả năng tiêu hóa đạt 87-92%, cao hơn so với nhiều nguồn protein thực vật. Điều đặc biệt là vỏ của ấu trùng chứa chitin – một polysaccharide có tác dụng prebiotics, hỗ trợ phát triển vi khuẩn có lợi trong đường ruột vật nuôi.
Ruồi lính đen phát triển mạnh trong điều kiện nhiệt độ 25-30°C và độ ẩm 60-70%, rất phù hợp với khí hậu nhiệt đới Việt Nam. Chu kỳ nuôi từ trứng đến ấu trùng thu hoạch tương đối ngắn, cho phép sản xuất quanh năm.
Sâu bột vàng (Tenebrio molitor) nổi bật với hàm lượng protein cao nhất trong các loài côn trùng thương mại, đạt 60-65% trọng lượng khô theo các nghiên cứu khoa học. Tỷ lệ lysine và methionine trong sâu bột vượt trội so với protein thực vật, đáp ứng tốt nhu cầu dinh dưỡng của gia cầm.
Do có mùi vị tự nhiên hấp dẫn, sâu bột vàng được ưa chuộng trong thức ăn gia cầm và thú cưng. Nhiều nghiên cứu cho thấy việc bổ sung sâu bột có thể cải thiện các chỉ số sản xuất của gia cầm.
Nuôi sâu bột đòi hỏi kiểm soát nhiệt độ chặt chẽ (24-28°C) và chu kỳ dài hơn so với BSFL. Tuy nhiên, khả năng chuyển đổi thức ăn hiệu quả và giá trị protein cao giúp bù đắp chi phí đầu tư.
Dế và châu chấu chứa 47-60% protein với profile axit amin cân bằng theo các nghiên cứu dinh dưỡng. Đặc biệt, châu chấu có hàm lượng kẽm và sắt cao, phù hợp cho giai đoạn sinh trưởng của vật non.
Dế thích hợp cho thức ăn tôm cá do có hàm lượng chitin cao, trong khi châu chấu phù hợp với gia cầm nhờ hương vị tự nhiên và dễ tiêu hóa.
Việc nuôi dế và châu chấu quy mô lớn vẫn gặp khó khăn về kiểm soát môi trường và automation, dẫn đến chi phí sản xuất cao hơn so với BSFL và sâu bột.
Các nghiên cứu cho thấy có thể thay thế một phần bột cá trong thức ăn gà bằng đạm côn trùng mà không ảnh hưởng đến tăng trọng. Tỷ lệ thay thế có thể cao hơn đối với giai đoạn nuôi vỗ béo.
Gà ăn thức ăn có bổ sung đạm côn trùng cho thấy cải thiện hệ số chuyển đổi thức ăn (FCR), đồng nghĩa với tiết kiệm chi phí thức ăn mà vẫn đạt tăng trọng tương đương theo một số nghiên cứu thử nghiệm.
Đạm côn trùng đặc biệt phù hợp với nuôi tôm sú do có hàm lượng axit amin taurine, giúp tôm phát triển nhanh và tăng sức đề kháng. Với cá tra, việc bổ sung đạm côn trùng có thể giúp cải thiện màu sắc thịt và giảm tỷ lệ chết.
Chitin trong đạm côn trùng có tác dụng tăng cường hệ miễn dịch tự nhiên, giúp giảm tỷ lệ bệnh tật trong nuôi trồng thủy sản theo các nghiên cứu về tác động của chitin.
Hiện tại, giá đạm côn trùng còn cao hơn bột cá, nhưng hiệu quả sử dụng cao hơn có thể giúp tổng chi phí thức ăn không tăng đáng kể. Dự kiến khi sản xuất mở rộng quy mô, giá đạm côn trùng sẽ cạnh tranh hơn.
Heo con cai sữa có hệ tiêu hóa nhạy cảm, đạm côn trùng với tính tiêu hóa cao và ít gây dị ứng là lựa chọn tiềm năng. Việc thay thế một phần protein thực vật bằng đạm côn trùng có thể giúp giảm stress cai sữa.
Các nghiên cứu cho thấy heo ăn thức ăn có đạm côn trùng có thể có mức độ stress thấp hơn và hành vi bình thường hơn.
Thị trường thức ăn thú cưng cao cấp tại Việt Nam đang tăng trưởng mạnh. Đạm côn trùng với đặc tính ít gây dị ứng phù hợp với chó mèo nhạy cảm thức ăn.
Người tiêu dùng trẻ ngày càng quan tâm đến tính bền vững của sản phẩm. Thức ăn thú cưng từ đạm côn trùng đáp ứng xu hướng này với tác động môi trường thấp.
Với lợi thế về chi phí lao động và khí hậu phù hợp, Việt Nam có tiềm năng trở thành trung tâm sản xuất thức ăn thú cưng từ đạm côn trùng để xuất khẩu.
Một cơ sở nuôi BSFL cần kiểm soát chặt chẽ điều kiện môi trường với nhiệt độ 25-30°C và độ ẩm 60-70%. Cần có khu vực riêng biệt cho sinh sản, ương nuôi, thu hoạch và chế biến.
Ưu điểm lớn của nuôi côn trùng là khả năng tái chế chất thải hữu cơ. BSFL có thể tiêu thụ xác rau, phụ phẩm nông nghiệp, thậm chí chất thải thực phẩm, biến thành protein có giá trị cao.
Hệ thống IoT hiện đại có thể theo dõi liên tục nhiệt độ, độ ẩm, nồng độ CO2, pH và mức oxy trong khay nuôi. Dữ liệu được truyền về hệ thống điều khiển trung tâm để điều chỉnh tự động.
Công nghệ robot harvesting đang được phát triển để tách ấu trùng khỏi substrate một cách tự động, giảm chi phí lao động và tăng hiệu quả thu hoạch.
AI có thể phân tích dữ liệu lịch sử để dự đoán thời điểm thu hoạch tối ưu, tỷ lệ chuyển đổi thức ăn và phát hiện sớm các vấn đề trong quá trình nuôi.
Việc áp dụng HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Points) trong nuôi côn trùng bao gồm kiểm soát nguồn thức ăn đầu vào, điều kiện nuôi, quá trình thu hoạch và chế biến.
Cần thực hiện kiểm tra định kỳ các pathogens như Salmonella, E.coli, kim loại nặng và dư lượng thuốc bảo vệ thực vật trong sản phẩm cuối.
Việc đầu tư vào sản xuất đạm côn trùng đòi hỏi chi phí đáng kể cho thiết bị nuôi, hệ thống kiểm soát môi trường và thiết bị chế biến. Chi phí sẽ thay đổi tùy theo quy mô và mức độ tự động hóa.
Một lợi thế lớn của đạm côn trùng là tính ổn định về giá và nguồn cung. Không như bột cá phụ thuộc vào khai thác biển hay đậu nành chịu ảnh hưởng thời tiết, sản xuất côn trùng có thể kiểm soát được quanh năm.
Hướng tiếp cận hiệu quả nhất là hợp tác với các nhà máy thức ăn chăn nuôi lớn để cung cấp nguyên liệu. Điều này đảm bảo đầu ra ổn định và tăng trưởng nhanh.
Các trang trại lớn có thể mua trực tiếp để giảm chi phí trung gian. Model này phù hợp với các trang trại nuôi tôm, cá có nhu cầu protein cao.
Theo Thông tư 21/2019/BNNPTNT quy định danh mục sản phẩm thức ăn chăn nuôi được phép lưu hành, bao gồm nhóm nguyên liệu côn trùng đã được thí điểm, bao gồm BSFL, sâu bột vàng và dế. Đây là bước tiến quan trọng tạo khung pháp lý cho ngành này phát triển.
Bước 1: Đăng ký kinh doanh với ngành nghề nuôi côn trùng Bước 2: Xin giấy phép vệ sinh an toàn thực phẩm Bước 3: Đăng ký sản phẩm thức ăn chăn nuôi với Cục Chăn nuôi Bước 4: Kiểm tra định kỳ chất lượng sản phẩm
Sản phẩm đạm côn trùng phải ghi rõ hàm lượng protein, độ ẩm, tỷ lệ tro và các chỉ tiêu vi sinh vật. Cần có truy xuất nguồn gốc từ nguyên liệu đầu vào đến sản phẩm cuối.
EU có quy định nghiêm ngặt về Novel Food, yêu cầu chứng minh an toàn trước khi cho phép sử dụng. Tuy nhiên, từ 2021, Ủy ban châu Âu phê duyệt hai protein chiết xuất từ Tenebrio molitor trong thức ăn chăn nuôi gia súc theo Quy định (EU) 2021.
Thái Lan và Singapore là những quốc gia ASEAN dẫn đầu về quy định côn trùng. Kinh nghiệm cho thấy cần có roadmap rõ ràng và hỗ trợ doanh nghiệp trong giai đoạn đầu.
Sản xuất protein côn trùng có tác động môi trường thấp hơn đáng kể so với protein từ cá và thịt bò theo các nghiên cứu về vòng đời sản phẩm (LCA). Đây là lợi thế cạnh tranh lớn trong bối cảnh biến đổi khí hậu.
Đạm côn trùng đóng góp trực tiếp vào các mục tiêu phát triển bền vững của LHQ như xóa đói giảm nghèo, sản xuất và tiêu dùng bền vững, và hành động chống biến đổi khí hậu.
Việt Nam cam kết đạt carbon neutral vào 2050. Phát triển ngành đạm côn trùng là một trong những giải pháp cụ thể để thực hiện cam kết này.
Việc duy trì chất lượng ổn định đòi hỏi kiểm soát chặt chẽ điều kiện nuôi và nguồn thức ăn đầu vào. Cần có quy trình tiêu chuẩn chi tiết cho từng khâu.
Mặc dù có thể sản xuất quanh năm, năng suất có thể thay đổi theo mùa. Cần có kế hoạch điều chỉnh và dự trữ hợp lý.
Yếu tố tâm lý là thách thức lớn nhất. Cần tập trung vào lợi ích kinh tế và môi trường thay vì nhấn mạnh vào việc “ăn côn trùng”.
Chiến lược marketing B2B nên tập trung vào hiệu quả kinh tế, hiệu quả chăn nuôi và tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế.
Thị trường đạm côn trùng Việt Nam có tiềm năng phát triển mạnh mẽ trong những năm tới, với sự quan tâm ngày càng tăng từ các nhà sản xuất thức ăn chăn nuôi và nông dân.
Các quỹ đầu tư mạo hiểm đang quan tâm đến lĩnh vực AgTech, trong đó có nuôi côn trùng. Dự kiến sẽ có nhiều cơ hội funding cho phát triển ngành này tại Việt Nam.
Chính phủ đang xem xét các chính sách ưu đãi như giảm thuế, hỗ trợ lãi suất cho các dự án đạm côn trùng quy mô lớn.
Việc phát triển thành công ngành đạm côn trùng tại Việt Nam không chỉ phụ thuộc vào hiểu biết lý thuyết mà còn cần sự kết nối chặt chẽ với các chuyên gia, nhà nghiên cứu và doanh nghiệp tiên phong trong lĩnh vực này. Kinh nghiệm từ các thị trường phát triển cho thấy, những doanh nghiệp thành công là những đơn vị biết tận dụng tối đa cơ hội học hỏi và chia sẻ kinh nghiệm từ cộng đồng chuyên môn.
VIETSTOCK 2025 – Triển Lãm Quốc Tế Chuyên Ngành Chăn Nuôi, Thức Ăn Chăn Nuôi & Chế Biến Thịt Tại Việt Nam sẽ là điểm hẹn lý tưởng cho những ai quan tâm đến xu hướng protein thay thế và công nghệ chăn nuôi bền vững. Với quy mô 13.000 m², hơn 300 đơn vị trưng bày và 13.000 khách tham quan từ 40 quốc gia, triển lãm mang đến cơ hội vô giá để:
Thời gian: 08 – 10 Tháng 10, 2025 (thứ Tư – thứ Sáu)
Địa điểm: Trung tâm Hội chợ và Triển Lãm Sài Gòn (SECC), 799 Nguyễn Văn Linh, TP. HCM, Việt Nam
Đây chính là cơ hội để biến ý tưởng kinh doanh đạm côn trùng từ giấy thành hiện thực, với sự hỗ trợ từ cộng đồng chuyên gia và các solutions công nghệ được chứng minh hiệu quả:
Để biết thêm thông tin chi tiết về các hoạt động liên quan đến protein thay thế và công nghệ chăn nuôi bền vững, vui lòng liên hệ Ban tổ chức:
