Dịch tả heo châu Phi (ASF) tiếp tục là thách thức nghiêm trọng nhất đối với ngành chăn nuôi heo Việt Nam trong năm 2025. Với sự phức tạp ngày càng tăng của virus và tác động sâu rộng đến kinh tế, việc hiểu đúng về bệnh và áp dụng các biện pháp phòng chống hiệu quả trở thành ưu tiên hàng đầu của toàn ngành.

Dịch tả heo châu Phi đã lan rộng trên khắp lãnh thổ Việt Nam, ảnh hưởng đến đa số các tỉnh thành từ Bắc đến Nam. Tình hình dịch bệnh năm 2025 cho thấy sự phức tạp gia tăng với nhiều ổ dịch xuất hiện đồng thời tại các khu vực có mật độ chăn nuôi cao.
Việc phân bố dịch theo khu vực địa lý cho thấy tính lan tỏa mạnh mẽ, đặc biệt tại các vùng có hoạt động vận chuyển và buôn bán heo sôi động. Thiệt hại kinh tế không chỉ dừng lại ở việc tiêu hủy heo mà còn ảnh hưởng đến toàn bộ chuỗi giá trị ngành chăn nuôi.
Miền Bắc: Các tỉnh vùng biên giới như Cao Bằng, Tuyên Quang, Lạng Sơn đối mặt với thách thức đặc biệt do hoạt động thương mại xuyên biên giới và địa hình phức tạp khiến việc kiểm soát trở nên khó khăn.
Miền Trung: Thanh Hóa, Hà Tĩnh, Quảng Trị ghi nhận nhiều ổ dịch với quy mô lớn. Khu vực này chịu ảnh hưởng nặng nề do mật độ chăn nuôi cao và điều kiện thời tiết thuận lợi cho sự lây lan của virus.
Miền Nam: Với vai trò là trung tâm chăn nuôi và tiêu thụ lớn của cả nước, khu vực này đối mặt với nguy cơ lây lan nhanh chóng do hoạt động giao thương sôi động và mật độ trang trại dày đặc.
Tình hình dịch năm 2025 có những đặc điểm khác biệt so với những năm trước. Sự xuất hiện của các chủng virus mới với tính chất phức tạp hơn đã tạo ra những thách thức mới trong công tác phòng chống.
Tốc độ lây lan vẫn duy trì ở mức báo động, đặc biệt tại các khu vực chăn nuôi tập trung. Xu hướng phát triển cho thấy virus có khả năng thích nghi cao với các điều kiện môi trường khác nhau.

Virus DNA phức tạp: ASFV thuộc họ Asfarviridae, là virus DNA có cấu trúc phức tạp với hơn 150 gen. Điều này khiến virus có khả năng sống sót lâu trong môi trường và kháng lại nhiều loại hóa chất khử trùng thông thường.
Triệu chứng lâm sàng đa dạng:
Tỷ lệ tử vong: Có thể lên đến 100% ở dạng cấp tính, trong khi dạng mãn tính có tỷ lệ tử vong thấp hơn nhưng nguy hiểm do heo mang virus lây lan trong thầm lặng.
Một trong những thách thức lớn nhất hiện nay là sự xuất hiện của các chủng virus tái tổ hợp với đặc tính phức tạp hơn. Các chủng này có khả năng kháng lại một số biện pháp phòng chống truyền thống và gây khó khăn cho việc phát triển vaccine.
Việc tái tổ hợp gen giữa các genotype khác nhau tạo ra những thách thức mới trong chẩn đoán và điều trị. Điều này đòi hỏi phải có chiến lược phòng chống linh hoạt và cập nhật thường xuyên.
Lây truyền trực tiếp: Virus lây từ heo bệnh sang heo khỏe mạnh qua tiếp xúc trực tiếp, đặc biệt qua dịch tiết từ mũi, miệng và chất thải.
Lây gián tiếp: Qua các vector như:
Yếu tố nguy cơ cao:
Virus dịch tả heo châu Phi hoàn toàn không lây sang người và động vật khác ngoài heo. Đây là điểm khác biệt quan trọng so với một số bệnh khác như cúm A/H1N1.
Tuy nhiên, cần đảm bảo an toàn thực phẩm bằng cách không sử dụng thịt từ heo nhiễm bệnh. Các quy định về tiêu hủy và xử lý sản phẩm từ heo bệnh phải được tuân thủ nghiêm ngặt.
Việt Nam đã đạt được thành tựu đáng tự hào khi trở thành một trong những nước đầu tiên trên thế giới phát triển thành công vaccine phòng dịch tả heo châu Phi. Đây là bước đột phá quan trọng trong nỗ lực kiểm soát dịch bệnh.
Vaccine AVAC ASF LIVE: Được phát triển bởi Công ty Cổ phần Bảo vệ Sức khỏe Động vật Trung ương với công nghệ tiên tiến, sử dụng virus sống giảm độc lực.
Vaccine NAVET-ASFVAC: Sản phẩm của Trung tâm Thú y Quốc gia, đánh dấu thành công trong nghiên cứu khoa học về vaccine ASF.

Các vaccine ASF của Việt Nam đã cho thấy hiệu quả tích cực trong các thử nghiệm và ứng dụng thực tế. Tuy nhiên, hiệu quả có thể bị ảnh hưởng bởi sự xuất hiện của các chủng virus tái tổ hợp mới.
Vaccine có khả năng bảo vệ tốt với các chủng virus truyền thống, nhưng cần nghiên cứu thêm để đối phó với các chủng mới xuất hiện.
Rào cản về chi phí: Chi phí vaccine và quy trình tiêm phòng vẫn là thách thức lớn đối với nhiều hộ chăn nuôi nhỏ lẻ, đặc biệt ở vùng sâu vùng xa.
Khó tiếp cận: Hệ thống phân phối vaccine chưa phủ sóng đầy đủ đến tất cả các khu vực chăn nuôi, đặc biệt là những nơi có địa hình phức tạp.
Tâm lý nghi ngờ: Một số người chăn nuôi còn do dự về hiệu quả và an toàn của vaccine mới, cần có thêm thời gian và minh chứng thực tế.
Vấn đề logistics: Bảo quản vaccine ở nhiệt độ thích hợp và vận chuyển đến tay người chăn nuôi là thách thức không nhỏ.
Vaccine ASF của Việt Nam đã được xuất khẩu sang một số nước trong khu vực, mở ra cơ hội lớn cho ngành công nghiệp vaccine động vật Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Thành công này không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn khẳng định năng lực khoa học công nghệ của Việt Nam trong lĩnh vực thú y.
Chi phí tối thiểu để bắt đầu: Người chăn nuôi có thể bắt đầu với các biện pháp cơ bản như xây dựng hàng rào, thiết lập khu vực rửa chân khử trùng, cải thiện vệ sinh chuồng trại.
Mười bước khử trùng hiệu quả:
Checklist hàng ngày cho người chăn nuôi:
Dấu hiệu cảnh báo sớm: Heo ăn ít, sốt nhẹ, hoạt động chậm chạp, da có dấu hiệu bất thường, tỷ lệ chết tăng.
Hệ thống báo cáo trực tuyến: Ứng dụng công nghệ thông tin trong việc báo cáo tình hình dịch bệnh, giúp cơ quan quản lý nắm bắt tình hình real-time.
Test nhanh chẩn đoán: Các bộ kit test nhanh giúp chẩn đoán sớm ASF, rút ngắn thời gian chờ kết quả và xử lý kịp thời.
Ứng dụng AI trong dự báo: Sử dụng trí tuệ nhân tạo và machine learning để dự báo nguy cơ bùng phát dịch, hỗ trợ ra quyết định phòng chống.

Chính phủ đã ban hành các chỉ thị khẩn cấp yêu cầu tăng cường công tác phòng chống dịch ASF. Các chỉ thị này nhấn mạnh trách nhiệm của người đứng đầu chính quyền các cấp trong việc chỉ đạo và triển khai biện pháp cần thiết.
Trách nhiệm các cấp chính quyền: Chủ tịch UBND các tỉnh chịu trách nhiệm trực tiếp trong việc chỉ đạo phòng chống dịch, với các biện pháp cưỡng chế khi cần thiết.
Timeline thực hiện: Các biện pháp phải được triển khai khẩn trương với báo cáo định kỳ về tiến độ và kết quả.
Nguyên tắc bồi thường: Nhà nước hỗ trợ bồi thường cho những hộ chăn nuôi bị thiệt hại do thực hiện biện pháp bắt buộc tiêu hủy heo mắc bệnh.
Thủ tục đơn giản: Quy trình đăng ký và xử lý hồ sơ bồi thường được đơn giản hóa, rút ngắn thời gian để hỗ trợ kịp thời người chăn nuôi.
Điều kiện áp dụng: Các trường hợp được bồi thường phải tuân thủ quy định về báo cáo dịch bệnh và thực hiện đúng biện pháp phòng chống.
Gói vay ưu đãi: Các chương trình tín dụng với lãi suất thấp hỗ trợ người chăn nuôi tái đàn sau khi kiểm soát được dịch bệnh.
Hỗ trợ nâng cấp: Chính sách hỗ trợ đầu tư nâng cấp chuồng trại theo tiêu chuẩn an toàn sinh học.
Đào tạo kỹ thuật: Tổ chức các khóa tập huấn miễn phí về kỹ thuật chăn nuôi an toàn, phòng chống dịch bệnh cho người chăn nuôi.
Chính phủ đã triển khai chương trình hỗ trợ vaccine miễn phí cho các hộ chăn nuôi tại những vùng có dịch, đi kèm với cung cấp hóa chất khử trùng và hướng dẫn kỹ thuật sử dụng.
Dịch ASF đã gây thiệt hại nghiêm trọng cho toàn ngành chăn nuôi heo, với tác động lan tỏa đến nhiều lĩnh vực khác.
Tác động đến giá cả: Việc giảm đàn heo do dịch bệnh đã làm tăng giá thịt heo trên thị trường, ảnh hưởng đến sức mua của người tiêu dùng.
Ảnh hưởng chuỗi cung ứng: Các doanh nghiệp chế biến thực phẩm phải điều chỉnh nguồn cung nguyên liệu, có trường hợp phải tạm ngừng hoạt động.
Thu nhập nông hộ: Nhiều hộ chăn nuôi mất nguồn thu nhập chính, phải chuyển đổi sinh kế hoặc tìm kiếm việc làm khác.
Xu hướng tập trung: Chuyển từ mô hình chăn nuôi nhỏ lẻ, phân tán sang các trang trại quy mô lớn, áp dụng công nghệ cao và an toàn sinh học nghiêm ngặt.
Phát triển trang trại hiện đại: Đầu tư mạnh vào các trang trại có hệ thống kiểm soát tự động, giám sát từ xa và quy trình sản xuất khép kín.
Chuỗi giá trị tích hợp: Phát triển mô hình chuỗi giá trị từ sản xuất thức ăn, chăn nuôi đến chế biến và tiêu thụ.
Thị trường vaccine: Việt Nam có cơ hội trở thành trung tâm sản xuất và xuất khẩu vaccine ASF cho khu vực và thế giới.
Thu hút đầu tư công nghệ: Các dự án nghiên cứu phát triển công nghệ chăn nuôi, biotechnology nhận được sự quan tâm đầu tư mạnh mẽ.
Nâng cao năng lực cạnh tranh: Cuộc khủng hoảng tạo động lực để ngành chăn nuôi chuyển đổi mạnh mẽ, nâng cao tiêu chuẩn và chất lượng.

Trung Quốc từng trải qua đợt dịch ASF nghiêm trọng với thiệt hại khổng lồ. Kinh nghiệm của Trung Quốc cho thấy tầm quan trọng của việc áp dụng đồng bộ các biện pháp từ chính sách, kỹ thuật đến thay đổi hành vi của người chăn nuôi.
Nguyên nhân thất bại ban đầu: Thiếu minh bạch thông tin, phản ứng chậm trễ, hệ thống giám sát yếu kém.
Biện pháp hiệu quả: Áp dụng an toàn sinh học nghiêm ngặt, tăng cường giám sát, minh bạch thông tin, hỗ trợ mạnh mẽ cho người chăn nuôi.
FAO (Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc): Hỗ trợ chuyển giao công nghệ, kinh nghiệm quản lý dịch bệnh và xây dựng năng lực cho đội ngũ thú y.
OIE (Tổ chức Thú y Thế giới): Việt Nam tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế về an toàn động vật, báo cáo minh bạch tình hình dịch bệnh.
ASEAN: Tăng cường hợp tác khu vực trong chia sẻ thông tin, kinh nghiệm và phối hợp ứng phó với dịch bệnh xuyên biên giới.
Việt Nam đã đạt được những tiến bộ đáng kể trong việc phát triển vaccine ASF, đặt mình trong nhóm tiên phong thế giới. Tuy nhiên, vẫn cần học hỏi kinh nghiệm từ các nước về hệ thống giám sát, chính sách hỗ trợ và quản lý dịch bệnh.
Giảm số ổ dịch: Đặt mục tiêu giảm đáng kể số ổ dịch mới xuất hiện thông qua tăng cường các biện pháp phòng ngừa.
Nâng cao tỷ lệ vaccine: Mở rộng chương trình tiêm vaccine để bao phủ tối đa đàn heo trên toàn quốc.
Xây dựng vùng an toàn: Thiết lập các vùng chăn nuôi an toàn với hệ thống kiểm soát nghiêm ngặt và giám sát liên tục.
Đầu tư mạnh mẽ vào nghiên cứu phát triển vaccine thế hệ mới có khả năng bảo vệ chống lại nhiều chủng virus khác nhau, bao gồm các chủng tái tổ hợp phức tạp.
Timeline phát triển: Lên kế hoạch nghiên cứu và thử nghiệm vaccine đa genotype trong những năm tới.
Tăng cường R&D: Đầu tư mạnh vào nghiên cứu và phát triển công nghệ vaccine hiện đại.
Xây dựng hệ thống giám sát và cảnh báo sớm hiện đại sử dụng trí tuệ nhân tạo, machine learning và IoT để phát hiện sớm nguy cơ bùng phát dịch.
Mạng lưới giám sát: Thiết lập hệ thống giám sát toàn quốc với các cảm biến và thiết bị thông minh.
Kết nối quốc tế: Tích hợp với hệ thống cảnh báo toàn cầu để trao đổi thông tin và kinh nghiệm.

Năm dấu hiệu nhận biết ngay lập tức:
Quy trình xử lý khẩn cấp:
Thời gian chờ tối thiểu: Tuân thủ nghiêm ngặt thời gian chờ sau khi xử lý dịch bệnh trước khi bắt đầu tái đàn.
Quy trình khử trùng hoàn toàn: Thực hiện đầy đủ tất cả các bước khử trùng chuồng trại, dụng cụ và môi trường xung quanh.
Chọn con giống chất lượng: Lựa chọn con giống từ những nguồn cung cấp uy tín, có đầy đủ chứng nhận sức khỏe và vaccine.
Áp dụng an toàn sinh học ngay từ đầu: Thiết lập hệ thống an toàn sinh học nghiêm ngặt ngay từ khi bắt đầu tái đàn.
Lợi ích của đầu tư an toàn sinh học: Không chỉ phòng chống dịch bệnh mà còn nâng cao hiệu quả sản xuất, chất lượng sản phẩm và khả năng cạnh tranh.
Tận dụng các gói hỗ trợ: Nghiên cứu kỹ và tận dụng tối đa các chương trình hỗ trợ tài chính từ chính phủ và các tổ chức.
Lộ trình nâng cấp từng bước: Xây dựng kế hoạch đầu tư nâng cấp trang trại theo từng giai đoạn, ưu tiên những hạng mục quan trọng nhất trước.
Cuộc chiến chống dịch tả heo châu Phi đòi hỏi sự kết hợp chặt chẽ giữa khoa học công nghệ, chính sách quản lý và thực hành tại trang trại. Trong bối cảnh virus ngày càng phức tạp và thích nghi, việc cập nhật liên tục những tiến bộ mới nhất trong công nghệ vaccine, hệ thống giám sát và phương pháp phòng chống trở nên vô cùng quan trọng.
VIETSTOCK 2025 – Triển Lãm Quốc Tế Chuyên Ngành Chăn Nuôi, Thức Ăn Chăn Nuôi & Chế Biến Thịt sẽ là sự kiện then chốt để cộng đồng chăn nuôi Việt Nam tiếp cận những giải pháp tiên tiến nhất trong cuộc chiến chống ASF và các dịch bệnh chăn nuôi khác.
Với dự kiến quy mô 13.000 m², hơn 300 đơn vị trưng bày và 13.000 khách tham quan từ 40 quốc gia, VIETSTOCK 2025 mang đến cơ hội đặc biệt để:
Thời gian: 08 – 10 Tháng 10, 2025 (thứ Tư – thứ Sáu)
Địa điểm: Trung tâm Hội chợ và Triển Lãm Sài Gòn (SECC), 799 Nguyễn Văn Linh, TP. HCM
Đăng ký ngay để không bỏ lỡ cơ hội nâng cao năng lực phòng chống dịch ASF và góp phần vào sự phục hồi bền vững của ngành chăn nuôi heo Việt Nam:
Để biết thêm thông tin chi tiết, vui lòng liên hệ Ban tổ chức: